GN – Cầu nguyện là nghi thức tôn giáo mà chúng ta thường áp dụng để xin Trời, xin Phật mang đến những điều mà chúng ta mong muốn. Việc cầu xin những điều tốt đẹp, một cuộc sống an lành và hạnh phúc là điều tự nhiên. Tuy nhiên, khi đến với nơi cầu xin, việc hứa cúng hậu hĩnh nếu như ước nguyện được thành hiện thực lại là một câu chuyện khác!
Cầu xin bắt đầu từ khi Đức Phật được tôn cao là một vị siêu nhân, vị thế siêu thế. Trong giai đoạn sơ khai của tư tưởng Đại thừa kéo dài khoảng 250 năm, Đức Phật được coi như là một vị Đấng Tối cao. Ngày nay, Đức Phật không chỉ được xem như là một Đấng Giác ngộ, mà còn là một vị thánh linh có quyền lực ban phước hay giáng họa cho những ai tin theo Ngài. Do ảnh hưởng của văn hóa dân gian, Đức Phật được coi như là một vị thần linh tối thượng theo lòng tin của dân chúng.
Ban đầu, việc cầu xin được coi như là phương tiện để truyền bá giáo pháp của Đức Phật một cách dễ dàng và hiệu quả. Tuy nhiên, với thời gian, cách tiếp cận cầu xin này đã biến thành một nghi thức văn hóa, không coi trọng việc sống và hành trì theo lời Phật dạy. Việc cúng tế, cầu xin được coi là quan trọng và những nghi lễ hoành tráng, tốn kém đã bộc lộ trong đạo Phật, khiến nó trở thành một tôn giáo thần quyền!
Cầu xin Phật, cầu xin Trời không phân biệt giàu nghèo. Mọi người đều cầu xin cải thiện sức khỏe, loại bỏ sự đau khổ và phiền não, thành công trong công việc, và hạnh phúc mọi mặt. Đôi khi người ta cầu xin cho không bị bệnh tật và hứa cúng lễ nếu Phật, Bồ-tát ban phước để giảm bớt khổ đau và lo sợ. Loại cầu xin này ngày càng phổ biến, không chỉ ở trong nước mà còn ở nước ngoài, ảnh hưởng đến sự tồn tại và phát triển của các chùa, viện.
Người Phật tử ngày nay đã được tiếp cận những thông tin từ khắp nơi trên thế giới. Họ có thể nhìn nhận xem đạo Phật đang được thực hành như thế nào ở những quốc gia khác! Hoạt động tại các viện có phản ánh đầy đủ giáo lý Phật dạy? Tư cách, lối sống và hành trì của các tu sĩ có thực sự đại diện cho Tăng bảo? Con đường giáo dục cho tu sĩ và các nhà trí tuệ cần được đánh giá lại để sự hoằng pháp tiếp tục mang lại lợi ích!
Trong kinh “Pháp hoa”, có câu chuyện về một người lang bạt lang thang suốt 50 năm vì đã mất gia đình. Ông gặp gỡ một người giàu sang, người cũng chính là cha ruột của mình. Tuy nhiên, do tâm trí nghèo hèn đã thấm sâu trong tâm gan, ông vẫn coi mình là một kẻ hạ tiện, trí hèn. Người cha phải dạy dỗ ý chí cho đứa con để tự mình có thể tiếp tục kế thừa gia tài đồ sộ mà ông để lại. Có lẽ đây cũng chính là ý nguyện của Đức Phật khi muốn chúng ta tự giác ngộ và giải thoát.
Cầu nguyện không có gì sai trái, nhưng khi cầu xin trở thành pháp môn tu chính, đó là “vết xe đổ” của đạo Phật. Tha lực bị hiểu lầm và lạm dụng đến mức “mua thần, bán thánh”. Nếu chúng ta không đóng góp bất kỳ nỗ lực nào từ bản thân và chỉ cầu xin Phật, Trời cho mọi thứ theo ý nguyện, đó là trái nguồn dạy của Đức Phật: “Ta chỉ là người chỉ đường, hãy tự thắp sáng đường đi”.
Luật nhân quả đã được Đức Phật dạy dỗ rõ ràng. Quả báo không phải là điều không thể thay đổi! Đức Phật đã giảng trong kinh “Tương ưng III” ví dụ về hạt muối: “Hãy tưởng tượng, trong một chén nước nhỏ, có người cho một nắm muối vào. Qua đó, nước trong chén có trở nên mặn và không thể uống được không?” Các Tỷ-kheo trả lời: “Đúng vậy, bạch Thế Tôn. Do nước trong chén ít, nên nước trở nên mặn và không thể uống được”. Tương tự, Đức Phật dùng ví dụ về sông Hằng, kết luận rằng quả báo phụ thuộc vào khối lượng nghiệp của chúng ta.
Vì vậy, nếu chúng ta biết tu tập cho thân, tu tập cho tâm và tu tập để sinh ra trí tuệ, quả báo ác sẽ không gây hại nhiều. Vì người biết tu tập sẽ cố gắng tránh xa các hành vi ác độc. “Bồ-tát sợ người, chúng sinh sợ quả”. Dù chúng ta đã tạo ra những hành vi ác trong quá khứ, nhưng nhờ hiểu rõ về nhân quả, chúng ta không còn lo sợ hậu quả ác xảy đến vì đây là cơ hội để đền trả những gì chúng ta đã làm. Cần lưu ý rằng, để hiểu và chấp nhận điều này, ta phải có nỗ lực tu tập, công phu và tinh tấn.
Đức Phật đã dạy chúng ta nhận thức quyền lực của chính mình để nhận ra rằng: Hạnh phúc hay khổ đau do chính chúng ta tạo ra. Đúng như Đức Đạt-lai Lạt-ma đã nói gần đây: “Chúa Trời và Đức Phật không giúp đỡ chúng ta nhiều vì các Ngài không gây ra thảm họa trên trái đất này”. Nếu mọi người đều nhận ra điều này, việc cầu Trời, khẩn Phật sẽ không hiệu quả như những hành động thiện của chúng ta.
